Bảo vệ luận án tiến sĩ cấp trường ngành Ngôn ngữ học

Thứ hai - 20/01/2025 13:26

Sáng ngày 20/01/2025, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng đã tổ chức Lễ bảo vệ Luận án tiến sĩ khoa học cấp Trường cho nghiên cứu sinh (NCS) Nguyễn Lưu Diệp Ánh ngành Ngôn ngữ học, mã số 9229020, với đề tài luận án “Ẩn dụ ý niệm về truyền thông trong tiếng Việt (có liên hệ với tiếng Anh)” dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Phan Văn Hoà, Trường Đại học Ngoại ngữ – Đại học Đà Nẵng và TS. Hồ Trịnh Quỳnh Thư, Trường Đại học Quảng Nam. Đây là luận án tiến sĩ đầu tiên ngành Ngôn ngữ học được đánh giá tại Trường theo Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ ban hành kèm theo Thông tư số 18/2021/TT-BGDĐT ngày 28/6/2021 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Hội đồng đánh giá luận án gồm 07 thành viên, đến từ Trường Ngoại ngữ - Du lịch, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội; Đại học Huế; Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Đà Nẵng; Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng và các nhà nghiên cứu độc lập ngành Ngôn ngữ học.
Dưới sự chủ trì của PGS.TS. Trần Văn Sáng, Hội đồng đã thông qua lý lịch khoa học, thành tích nghiên cứu, quá trình học tập và kết quả nghiên cứu khoa học của NCS Nguyễn Lưu Diệp Ánh. Tất cả các thành viên trong Hội đồng đánh giá cao năng lực nghiên cứu và những kết quả đạt được của NCS trong thời gian qua.

Luận án đã tổng quan các khái niệm cốt yếu về Ngôn ngữ học tri nhận và ẩn dụ ý niệm, kế thừa cơ sở lí luận đi trước, thông qua việc nghiên cứu chuyên sâu các ẩn dụ được tìm thấy trong ngữ liệu và đi tìm lời giải đáp cho những tương đồng và khác biệt của ADYN về truyền thông giữa hai ngôn ngữ, luận án tiếp tục củng cố quan điểm ẩn dụ không phải chỉ là một phương tiện tu từ ngôn ngữ mà là phương thức tư duy và ngoài tính phổ quát, ẩn dụ ý niệm còn thể hiện tính đặc thù trong tư duy của từng dân tộc.

Luận án đã đi sâu tìm hiểu các mô hình ẩn dụ ý niệm về truyền thông theo ba nhóm thế giới tự nhiên, thế giới con người và xã hội; giải thích con đường tri nhận của các ẩn dụ này; xác định tần suất của các diễn đạt ẩn dụ; cũng như chỉ ra các điểm tương đồng và khác biệt trên cơ sở đặc trưng tư duy dân tộc của người Việt và người nói tiếng Anh. Từ việc xác định các kiểu phạm trù của ba nhóm miền nguồn này, luận án đã tìm ra 10 ẩn dụ nguyên cấp và 24 ẩn dụ thứ cấp, phát hiện được nhiều thuộc tính của miền nguồn trong đời sống tự nhiên, xã hội và con người có khả năng phóng chiếu đến miền đích là truyền thông.

Luận án xây dựng được các sơ đồ ánh xạ cùng với việc xác định các cơ chế ánh xạ từ MN sang MĐ, luận giải sự tương đồng cũng như khác biệt trong hệ thống ẩn dụ giữa hai ngôn ngữ dựa trên các đặc trưng tri nhận, cơ sở kinh nghiệm và hiểu biết về thế giới của hai ngôn ngữ. Điều này giúp những người học tập, giảng dạy và nghiên cứu ngôn ngữ hiểu rõ hơn về phương thức tư duy và trải nghiệm thế giới khách quan của dân tộc Việt và cộng đồng người nói tiếng Anh, đặc biệt là trong lĩnh vực nghiên cứu truyền thông.
Kết quả nghiên cứu của luận án có giá trị ứng dụng hiệu quả trong các hoạt động học tập, giảng dạy và nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm nói riêng và ngôn ngữ học tri nhận nói chung, hỗ trợ, giúp ích cho công tác biên-phiên dịch, giảng dạy ngôn ngữ, ngoại ngữ. Nghiên cứu cũng mang lại giá trị quan trọng cho cộng đồng truyền thông, từ sinh viên, nhà báo, đến những người giảng dạy ngôn ngữ, dịch giả, phóng viên và biên tập viên, nâng cao nhận thức về hiệu quả của sử dụng ẩn dụ trong các bài viết tuyên truyền, truyền thông. Các biểu thức ngôn ngữ biểu đạt truyền thông trở nên sinh động và khác biệt bởi sự lạ hóa trong ngôn từ nhờ vào việc sử dụng ẩn dụ, từ đó làm cho các thông điệp về truyền thông trở nên sâu sắc hơn, hấp dẫn và thu hút hơn đối với người đọc.
Sau phần trình bày báo cáo tóm tắt về đề tài “Ẩn dụ ý niệm về truyền thông trong tiếng Việt (có liên hệ với tiếng Anh)” Hội đồng đã đưa ra nhiều đánh giá và ý kiến đóng góp hiệu quả mang tính khoa học cao, về cả hình thức trình bày lẫn nội dung nghiên cứu của đề tài.

Kết thúc buổi bảo vệ Luận án tiến sĩ cấp trường, NCS Nguyễn Lưu Diệp Ánh đã gửi lời cảm ơn chân thành đến Hội đồng đánh giá về những ý kiến khoa học vô cùng hữu ích, giúp NCS có thể hoàn thiện đề tài một cách chỉnh chu hơn trước khi nộp lưu chiểu ở Thư viện Quốc gia và Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng.

Một số hình ảnh tại Lễ bảo vệ Luận án tiến sĩ cấp trường của NCS Nguyễn Lưu Diệp Ánh: