Thuở xưa…
Năm 1979, chúng tôi về công tác tại Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Nam – Đà Nẵng, nay là Trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng. Có thể xem thế hệ chúng tôi như những viên gạch tiếp theo, góp phần xây dựng và phát triển Khoa Ngữ Văn trên nền móng vững chắc mà các thế hệ đầu tiên đã đặt ra – những người như cô Đỗ Tự Tuyết, Nguyễn Thị Hạnh Kiểm, Nguyễn Hoà Bình, anh Ngô Ngọc Đạt, cùng các cô Nguyễn Thị Lý, Nguyễn Thị Ánh, Nguyễn Thu Giang, thầy Trần Ngọc Dung, anh Lương Vĩnh An…
Dù Khoa Ngữ Văn và Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Nam – Đà Nẵng những năm cuối thập niên 1970 còn non trẻ, với muôn vàn công việc phải gầy dựng từ nền móng ban đầu, nhưng công tác chuyên môn và bồi dưỡng đội ngũ giảng viên luôn được đặt lên hàng đầu. Những giáo viên mới về trường, sau khi nhận nhiệm vụ giảng dạy, đều được tạo điều kiện đến các trường đại học lớn để soạn bài giảng, học hỏi dưới sự hướng dẫn tận tình của các thầy cô đầu ngành.
Đội ngũ cán bộ giảng dạy thời ấy phần lớn là những người trẻ, vừa tốt nghiệp, chưa lập gia đình. Chính sức trẻ ấy đã tạo nên một tập thể đầy nhiệt huyết, xông xáo, sẵn sàng đảm nhận mọi công việc của Khoa và Trường. Tinh thần trách nhiệm, sự gắn bó và lòng yêu nghề đã trở thành động lực để vượt qua những khó khăn của thời bao cấp – khi đời sống còn thiếu thốn, vật chất eo hẹp, nhưng ai cũng đồng lòng, không nề hà, không đòi hỏi.
Giờ nhìn lại, mới thấy phẩm chất ấy thật đáng quý. Chính sự giản dị, kiên cường và tận tâm của thế hệ thầy cô thời kỳ sau 1975, đặc biệt trong thập niên 1980, đã đặt nền móng vững chắc cho sự nghiệp giáo dục của Nhà trường – một hành trình đầy tự hào, được tiếp nối và phát triển cho đến hôm nay.
Tận tụy với nghề – Những chuyến đi không quên
Trong những năm đầu xây dựng và phát triển, mỗi giảng viên của Khoa Ngữ Văn đều nghiêm túc, chăm chút từng bài giảng với tinh thần trách nhiệm cao. Công tác giảng dạy luôn được theo dõi sát sao thông qua các kế hoạch dự giờ định kỳ của Tổ chuyên môn, Khoa, Công đoàn và Đoàn Thanh niên. Những giờ dạy tốt, những cá nhân tiêu biểu được biểu dương, nhân rộng; đồng thời, các góp ý chuyên môn cũng được đưa ra kịp thời để điều chỉnh, nâng cao chất lượng giảng dạy.
Hàng năm, Khoa thường xuyên tổ chức các hội thảo chuyên môn, không chỉ là diễn đàn học thuật mà còn là dịp để gắn kết đội ngũ giảng viên. Bên cạnh các tham luận chuyên ngành, hội thảo còn có những bài viết theo chủ đề gắn với các ngày lễ lớn như: Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Sinh nhật Bác 19/5, Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12, Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10… Đặc biệt, Khoa cũng thường xuyên mời các giáo sư đầu ngành đến trao đổi chuyên đề, góp phần nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giảng dạy.
Hơn ba thập kỷ gắn bó với mái trường – từ Cao đẳng Sư phạm Quảng Nam – Đà Nẵng đến Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng – là quãng thời gian đầy ắp kỷ niệm và ân tình. Những trải nghiệm ấy không chỉ là ký ức cá nhân mà còn là một phần lịch sử sống động của Nhà trường, nơi đã nuôi dưỡng biết bao thế hệ thầy cô tận tâm với sự nghiệp trồng người.
Tận tụy với nghề – Những chuyến đi không quên
Những ngày đầu về trường, chúng tôi bắt đầu hành trình đưa sinh viên đi sưu tầm văn học dân gian tại Gò Nổi, Điện Bàn. Khi ấy, đời sống người dân vùng quê còn nghèo khó, công việc đồng áng vất vả, nhưng chính trong những nếp sống giản dị ấy lại lưu giữ kho tàng văn học truyền miệng quý giá. Để tiếp cận, chúng tôi không ngại cùng bà con xay lúa, giã gạo, ra đồng phụ việc, tranh thủ những phút nghỉ ngơi để trò chuyện, ghi chép. Tối về, dưới ánh đèn dầu leo lét, chúng tôi lại miệt mài phân loại, chỉnh lý tư liệu để nộp lên Sở Văn hóa Thông tin Quảng Nam – Đà Nẵng.
Những chuyến thực tập sư phạm (TTSP) cũng để lại nhiều dấu ấn sâu sắc. Có năm, tôi vừa làm trưởng đoàn TTSP ngắn hạn, vừa phụ trách TTSP dài hạn cho sinh viên Khoa Văn ở nhiều trường. Có năm lại kiêm nhiệm trưởng cụm TTSP. Mỗi chuyến đi là một thử thách, một bài học về sự thích nghi và trách nhiệm.
Đặc biệt, năm học đầu tiên, tôi được phân công đưa sinh viên về TTSP tại trường cấp 2 Bình Tú (Thăng Bình) – một ngôi trường thuộc đạo Tin lành. Khó khăn chồng chất: đoàn không được tiếp nhận ngay, cô trò phải ngồi bên vệ đường quốc lộ, dùng bánh Tết thay cơm. Nhưng bằng sự kiên trì và chân thành, chúng tôi đã thuyết phục được linh mục, mượn được bếp, nồi, rồi từng bước tìm chỗ ở cho sinh viên. Trong suốt thời gian thực tập, tôi thường xuyên đến nhà ông linh mục, phụ giúp việc nhà, hướng dẫn học tập cho các con ông – một mối quan hệ đầy nhân văn và cảm động.
Khi thầy Đoàn Hiến đến thăm đoàn, nghe báo cáo tình hình, thầy chỉ nhẹ nhàng nói: “Cô làm tốt lắm!” – lời khen giản dị nhưng khiến tôi thấy lòng ấm áp giữa tiết trời se lạnh. Hết đợt thực tập, buổi chia tay diễn ra trong không khí thân tình, ông linh mục phát biểu đầy xúc động. Tôi nhận ra: không phải lúc nào khó khăn cũng là trở ngại – đôi khi, đó chính là cơ hội để thấu hiểu và gắn kết.
Một sáng sớm, khi còn nằm trên giường, tôi nghe loa phát thanh của Trường đọc bản tin: trong danh sách trưởng đoàn TTSP được khen, có tên tôi. Trời lạnh, nhưng lòng thì ấm.
Giếng nước, ruộng rau và những ngày lao động không quên
Thường vào sáng sớm, khu tập thể giảng viên ở Hoà Khánh lại rộn ràng tiếng bước chân, tiếng trò chuyện bên giếng nước và ruộng rau muống. Người gánh nước ăn, người giặt quần áo, người tưới rau, người hái rau mang ra chợ bán. Giếng nước trở thành nơi sinh hoạt tập thể, nơi gắn kết tình cảm giữa các cư dân trong khu tập thể. Riêng tôi thường băng qua đường, gánh nước từ giếng xóm bà Mai chị Thắng – nơi có nguồn nước ngọt, sâu và trong. Những mảnh đất từng là ruộng rau muống ấy, sau này đã trở thành khu ký túc xá sinh viên và những ngôi nhà tầng khang trang của các thầy cô trong Trường – một minh chứng sống động cho sự đổi thay theo thời gian.
Nhớ những đợt lao động tập thể tại Nông trường 29/3, nơi bàn tay quen cầm phấn, cầm bút phải làm quen với việc làm cỏ dứa. Những ngày nắng, da tay xước xát, đau rát; những ngày lạnh, tay sưng tấy, nhức buốt. Bữa ăn đạm bạc: trưa là cơm độn bo bo với cá khô, dứa chấm nước mắm và canh rau tập tàng; chiều là sắn cõng cơm, cá khô, nước mắm trộn dứa và rau lộn xộn. Vậy mà ai cũng cố gắng hoàn thành công việc, không một lời than vãn.
Không thể quên những lần xe thực phẩm từ cơ sở Hồng Đức chuyển về Hoà Khánh. Công đoàn các Khoa tập trung chia phần, rồi mang về phân phối cho từng công đoàn viên. Có lần, tôi đạp xe từ khu Mẫu giáo xuống Trường lúc 4 giờ sáng để nhận cá cho Khoa – trời tối đen, lạnh buốt, đường vắng người, nhưng lòng vẫn ấm vì trách nhiệm và tình đồng nghiệp.
Năm 1994, trong xu thế thành lập Đại học Quốc gia và Đại học Vùng, Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Nam – Đà Nẵng chính thức trở thành Trường Đại học Sư phạm – thành viên của Đại học Đà Nẵng. Đây là bước ngoặt lớn, mở ra cơ hội mới nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức. Cả Trường chuyển mình mạnh mẽ: học tập, bồi dưỡng, nghiên cứu, xây dựng, chỉnh trang để xứng đáng với vai trò đào tạo giáo viên Trung học Phổ thông – một nhiệm vụ mới, đầy trọng trách.
50 năm ấy, bây giờ là đây!
Từ những ngày đầu gian khó, bằng sự nỗ lực không ngừng của đội ngũ cán bộ giáo dục, cùng tinh thần trách nhiệm, nhiệt huyết và sáng tạo của các thế hệ lãnh đạo, Trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng và Khoa Ngữ Văn đã từng bước vươn mình lớn mạnh. Nhiều ngành học mới được mở ở cả bậc đại học và sau đại học, đáp ứng nhu cầu đào tạo ngày càng đa dạng của xã hội.
Cơ sở vật chất của Nhà trường ngày càng khang trang, hiện đại. Khuôn viên xanh sạch đẹp, cây cối tươi tốt bốn mùa, tạo nên môi trường học tập lý tưởng giữa lòng thành phố đáng sống. Giờ đây, Đại học Sư phạm – ĐHĐN đã trở thành địa chỉ tin cậy cho học sinh, sinh viên khắp nơi lựa chọn để học tập, đồng thời là đối tác uy tín trong các hoạt động giao lưu, hợp tác văn hóa – khoa học trong và ngoài nước.
Tính từ năm 1994 – thời điểm chính thức mang tên Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng, chặng đường 30 năm tuy chưa dài, nhưng Nhà trường đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong đào tạo, nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế, đủ sức sánh vai cùng các trường đại học sư phạm lớn trong cả nước.
30 năm – độ tuổi đang xoan, với đội ngũ cán bộ giáo dục có trình độ cao, cùng lớp lãnh đạo trẻ, tâm huyết và có tầm nhìn, hy vọng Trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng sẽ tiếp tục phát triển bền vững, vươn xa, khẳng định vị thế trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam.
(Đà Nẵng, tháng 5/2025
Vũ Minh An – Cựu cán bộ giáo dục Khoa Ngữ văn)